Monday, April 6, 2015
THE WORLD IS FLAT
KA NGAIH TUAH THIN:
By Zl Khama Edited
Mizoram ah MLA pathum bial fangte chu Hmar People Convention ( HPC) nia hriatten ambush in an beih thu kha, ka hriatin thil tam tak ka ngaihtuah phah a, Ziakmi ni bawk historian ( hahaha,fiamthu)ka nih ang bawkin thil kal tawh atangin ka hmuh leh ka hriat danin chhui ka tum ve dawn ang e.
Thil reng reng chu achhan leh vang awm lo chuan a thleng mai mai ngai lo, tih hi ka ngaihdan lian tak a ni. Kan ramah pawh a ram mi indigenous hnam zingah pawl hran hran ten ralthum kengin an hel thu kan hriat vek kha. Achhan leh vang chu kha thil thleng kha kan hriat tawh angin Kawl hnam rilru ( Maha Bama) put vang a ni. Kawl hnam ni lo, indigenous hnam te hmusitin hnuaichhiaha rahbeh an tum avanga thil thleng a ni e.
Burma-ah chuan Independent a hmuh atangin tun thlengin remna tak tak a awm thei lo a nih hi. Inbeihna a awm chuan thi leh hliam chu an awm lo thei lo. Mi tam takin ram leh hnam hmangaih vangin an nunna an chan phah thin a a pawi hle. Mizoram pawhin India sorkhar kut hnuai atangin independent sualin kum 20 lai ram muin beihpui an thlak anih kha. HPC ho pawhin 1986 ah MNF hruaitu Pu Lal Denga policy a thil tihdan kha lungawi lovin Zohnathlak leh Zohnathlak an inbei ta mai anih hi. Pawi tak ani e.
History kan chhui chuan khawvel-ah ram zalenna duh vanga tharum thawha bei apiangte hian an hlawhtling chuang lova. Mizoram pawhin kum 20 lai ram mu a, a beih khan Mizo hnam pasaltha tam tak ten an nunna an chan phah a nih kha. Mahse, atawpah an hmuh chu Independent ni lovin, mahnia inawp theih state ah, an lungawi leh ta mai anih kha.
Ka hriat chin ah zalenna duh vanga beite zingah hlawhtlingte hi ram tlemte chuah a ni.( Ka hriat lo pawh a awm nual tho vang).Chung te chu
(1) USA .
(2) Vietnam
(3) Bangladesh
Ka hriat sual loh chuan hen ho hian tharum thohin Independence an hmu.
USA hi British ho kut hnuai atangin Independent an hmu a. Mahse France ho puina atam khawp mai. Vietnam ho khan France( French) ho kut hnuai atangin an hmu a ni a. Mahse, an ni pawh hi Indopui panih zawh France sorkar a tlak chhiat lai tak a ni bawk.
Bangladesh hi tun hnu deihah Pakistan kut hnuai atangin a hmu a, mahse an ni pawh hi India sorkhar puihna a tel bawk.
Independent suala nunna chante hi an fakawmin ropui ka ti khawp mai. An mahni zalenna tur atana an beihnaah nunna an pek zarah chawplehchilhin hmu lo mahse ,an thawhrah a zarah, indopui panih zawh hnu chuan ram tam takin an hmuh phah a ni.
Tin' Zalenna duh vanga tharum thoh lova, beite hi an fakawm khawp mai. Chung te chu Mahatma Gandhi, Nelson Mandela leh Martin Luther King jr te hi fak lo thei lo dinhmunah an awm.. ( a dang pawh an la awm ang).Kan hriat angin Nelson Mandela leh Martin Luther King Jr te chu, an hnam ,( midum te ti mai ang) ten, mivar te angah chanvo an neih theihnan an bei an ni.
Mahatma -Gandhi hi khawvela chanchin ziak tam pawl te zingah a tel a. Birtish Prime minister, mi rorum, Winston Churchill a', a hmusit khawp a. Deusawh takin saruak puithiam tih tein a ko thin. Indopui pahnih alo thleng khan, rin aiin Japan kha an chak ta si a. Japan rallian kha an mahniin do thei turin an inring chiah lo a ni ang chu. Mathatma-Gandhi leh a hote kha pui turin, Kumpinu khan a tah awh nasa mai.
Tangrual sorkar ho khan Singapore kulh kha tichhia ( tih chhiat) thei lo turin an ring a. Mahse tum loh deuh in, mitawi tia an lo hmuhsit em em Japan sorkhar khan ala ta mai si a. Japan ho kutah British sipai lieutenant general tiamin mi nuaikhat chuang ( prison of war) in jail bang an zut ta anih kha.
Tin' German sorkhar kha an rin aiin, ralthuam alo ngah a, a thurualpui ber France lah kha rei lo teah a tlawm ta mai si, Mi rorum Churchill meuh pawh a mangang a. USA president Frankin -D.Roosevelt a kha tanpui turin a tah awh hial a. Britist ram a tlawm chuan Europe khawmualah ( a bik takin tuifinriat ah) German sorkhar a vawk lallen tur hi khawmual dang daiha awm, USA tan pawh a him lo thu hrilhin zahpawh dawn zo lovin a ngen ta chiam mai a ni.
America mipui te leh parliment chuan indopui ah inbahluh kha an duh lo bur mai si ..Mahse a tawng pui ka ti dawn nge, Ni tla seng lova lalram neitu, Kumpinu sorkar a tlawm mai tur chu, president Roosevelt a'n a ngaingam ta lo ani ber ang chu! Aram venghlimna tiderthawng khawpin ralthuamin a pui ta anih kha.
Thilmak deuh mai chu, kha tih hnu laia England ram tana beitu,German ral lo lian tur lo thlir thiam a, mipui hriata au chiam thin, mi dawihzep, nunnem Neville Chamberlain sorkharna pawh paih tla tu, Kumpinu Lalram humhlim tu, hero ropui kha, indopui zawh dawn ( zo ang) inthlannaah khan, Churchill a kha thlantling ani ta hmiah lo kha thil mak tak a ni. A awmzia chu colonialism kha mipuiin an duh tawh lo anih tih tichiangtu a ni awm e. Churchill kha conservative ruh tak, Kumpinuin a awp ram te kha awpbet zel duh mi colonialism ani tlat a lom le.
America tualchhung chu sal vanga Chhim leh Hmar indonaah pawh sal neih duh kha chhim lam conservative ho an nih kha. A kohhran zawnga sawi chuan USA protestant kohhranah hlawm lian ber Southern Baptist ( chhim bial) hi tun thlengin conservative firfiak ho an nih hi.
.
Indopui panih zawh chuan khawvelah colony ngah ber Kumpinu lalram leh Franch ram chu an power a tla hniam a. Ngaihdamnain BRITISH phei chu, EU ah HAUSA deu G20 ah a tel phak hram..
A awp beh ram Asian ram te kha an lo ropui ta tan a. 1978 hnu Deng Xiaoping an thuneihna alak hnuin, khawvelah ram changkang lote zingah chhiar tel China ram chu alo lian ta hle a. Rei lo te chhungin USA a umpha mai dawn ta. Tin' India prime minister hmasa ber Jawaharlal Nehrukhan, Independent a hloh leh a hlauh vangin soviet Russia lam an awn ta a. Chuta tang chuan Hma an sawn thei lo. Mahse 1991 vel khan India 'finance minister ni ta ,Cambride university ,Oxford university ah first class a pass a, chu mi school atang a Economic ah Ph.D hmu tu, kan hnung lawka Prime minister atang bang ta, Dr,Mnmohan Singh-an finance minister anih atang in, Indian ram chu GDP a sang sawt a, tunah chuan china pawh a umpha mai dawn dawn ta.
Tin' Korea, Singapore leh Taiwan te pawh reilo te ah develop country ani cho ta mai. Japan lah chu a hausa ropui mai si.
Mivarho ringawt chungnunna kha a bo tan ta a nih hmel hle. Asian ho hmanlaia an en hniam em em hote hun ani ve ta, kan ti thei ang. Chu chu ani... Thomas Friedman an THE WORLD IS FLAT tih lehkhabu a chhuahna chhan chu!
Aw le kha ti zawng kha ni teh se a sei tawh lutuk a... Duh tawk phawt ang.
Sunday, April 5, 2015
Mihring Mizia
Vawiinni 05.04.2015 (SUN) hian Malaysia Mizo Community Biakinah thlathar EC Meeting neih a ni a, tlailam 6:25PM velah kan ban hnuin mahni inlamah haw trheuh turin kan in puah chah hlawm a.
Keipawh haw turin Biakin a tang ka chhukthla ta hnak hnak mai a, a hnuai ka thlen chuan kan thawktute zinga pakhat hi hawihhawm takin “ I dam tha maw kha zan lam inkhawm I tum em” tia ka’n biang biak chhin chu vin tak hian “ ka hman lo UN lam ka kal dawn engah nge???” tiin min rawn melh nasa khawp a, khatia rin loh deuhin a hmel ka hmu chu mak hi ka ti khawp a. He ti hian ngaihtuah chhuah thil pakhat ka nei ta a, chu chu enge tih chuan mipui hmaa trawngkam thiam takin thu kan puang dum dum si hian kan mizia erawh pawn lamah chuan hlauhawm tak a lo ni e tih hi mi hmuhchhuah tir a.
Pathian rawng hi a takin nge kan bawla mipui hmaah a lemin tih hi mahni leh mahni kan in zawh chian hi a va ngai dawn ve aw tih tunanglai trawngkam ang reng in ka vei zawng tak pakhat a lo ni.
Subscribe to:
Posts (Atom)
Hming Thleng Dan
North America ramah hian tlangmi tam tak an thleng a, a tam zawk chu raltlan angin an thleng hlawm a. A tlangpuiin India leh M...

-
CHAWIMAWI LA, ANIN A CHAWI SANG ANG CHE (Rev. D.Lawmsanga) Thufingte : 4 :8 “Chawimawi la, a nin a chawisang ang che, i lawm chuan...
-
Kan dam tlang em? (Rev. D. Lawmsanga) Chhiar tur : Gen 6:18; II Lalte 4:8-26 “ I dam em? I pasal a dam em? Naupang kha a ...
-
I chhungte khawsak dan tur relsak rawh Rev.D.Lawmsanga,National secretary Pate ni paper Bible chhiar tur : Isaia 3...