Indonaah Chin-ho huaisenzia chu Indopui pakhatna(First World War) ah khan Khawvelah hriat chian a lo ni tawh.Tun hma kum 30 kal ta a sipai private a lo intan Siyin hnam subedar Ngin Zama O.B,B.G.M-in General Aung San Guard of Honor a lo kawhhmuh leh Inspection-a a lo kalpui pahin General Aung Sana'n"CHIN sipai ho chanchin mawi te hi ka lo hre fo thin naa,tunah chauh a ni ka mit ngeia ka hmuh ve tak ni"tiin Subedar Ngin Zama chu a hrilh phawng mai a.Captain Ngin Zama pawhin,"Kan CHIN Sipai te hi hnungtawlh mi kan ni lo a,zuanzang leh huaisenah Gurkha leh Scotland Sipai aiin kan duai bik lo.Vawiin ah hnungtawlh mahse a naktukah Sipai thian dangin phuba an rawn la ngei ngei thin a ni"a ti a."Hei hi thiltiha kan hnam nunphung chhinchhiahna dan a ni"a ti zui leh a ni.
General Aung Sana'n"CHIN mite hi Sipai a tan in tha hle a,British hoin sipaiah chauh an hmang che u angin,hman che u pawh hi tha ka ti lo.Mithiam lehkha thiam a piangte hi Sorkar pumpui inawpna department hrang hrangah dah che u in,tel tir che u ka duh a ni.Tichuan,thiamna induhsak tawnna kan lo nei tha thei dawn a ni.Kawlrama Secretariat-ah te hian hna zirtirin CHIN lehkha thiam te hi koh luh ka duh a ni.A tirah High School Final pass a'n tan ta ila,zawiin khai sang zel che u ila ka ti a ni" a tia."British ho thliar hranna avangin phai zawl hmunpuia chengte nen kan thiamna a lo inthlau lutuk a ni"tih te a hrilh ta a .Amah Aung Sana ngei pawh British Sorkar Defence Ministry-ah Counsellor Minister a nih chinah chauh CHIN HILLS BATTALION a ka unaute ka rawn kan ve che u a ni,a ti a ni.
CHIN HILLS BATTALION DINNA CHANCHIN
Chin Hills Battalion hi 1894- ah Gurkha leh Kumaoni(Vai Lukawng chhipa sam tlem te zuahho) nen an din tan.Chhang phut(Wheat)nena ration-a chawm an tul.Sensoh a na lutuk a ni.
Chin ram an rawn tun 1887-1892 inkara Chin hnam zinga hnam huaisen te lawrkhawmin hnam khatah Company 1 zelin an din.Chin Hills bn Falam Headquarters chu:
1.1910-ah Siyin(Sih zang)Company.
2.1913-ah Halkha Company.
3.1915-ah Khuangsai(Kuki,Thahdo)Company.
4.1917-ah Hualngo Company, tiin Company 4 an lo din ta a ni.A ram chhuak Buhfaia cham theih an nih vangin a hnang a nep a ni.
Sihzang Company hi Kalemyo a tanga Chin ram an run tan laia hnungtolh loa huai taka an lo dan theih leh an lo tihbahlah avangin ngaihhlut an hlawh em em a ni.
Halkha hi mi huaisen hnam an ni a,Minywa thilin atanga British-in an run lai khan hma lam la thei lo tawpa an lo dan avangin ngaih ropui an hlawh.Tuna Gangaw khaw nitlakna lam khua Daidin leh Sungse khua hi Halkha Senthang raltlan ho din a ni.
Khuangsaiho hi tun thlenga ralhrat huaisen an nih zia Manipur rama an chanchinin a hril.
Hualngo-ho hi Tribal war a mi ralhrat an nihzia,Zahau nena inkawp pawha ral hmatawng ,Zangiat,Thangur ,Hmar leh Sukte te an lo hnehzia enin Sipai tlak rinawm leh rilru thianghlim tia chhinchhiah an ni.
HUALNGO COMPANY A DINNA CHHAN
Van Nawla'n Zahau Company a tlin loh hnuah Britishin Seipui Lal Liansuma(Savuta'pa) an ko a.Hualngo Company tlin thei turin an tira.Seipui lal Liansuma chuan Hualngo tlangval 100 rual a tlin theih tak a vangin,Hualngo Company chu 1917 ah a lo ding thei ta a ni.He tia an terh khawtlai avang a ni ang a hnuhnung ber an nihna hi.Chung Sipaite chu kum 3 tan china bang thei tura thutiam(bond) nena lut an ni a.Kum 3 a kim veleh a thenin ban an tum .
LUSEI DISTRICT-A MITE HUALNGO COMPANY AH
Chu tia Hualngo Company-a mite ban an tum then ta mai chu an Commandant chuan Jemedar Hrangkhama a ko a,"Tiau hruta Lusei ho khu nangmahni hnampui tho an nia,hawng tur te thlak na'n(Recruitment) a tanah zuk sawm rawh'tiin a tir a.Pu Hrangkhama chuan a zu sawm hlawhtlinga,HUALNGO COMPANY chu a dingchang leh ta a ni.
DO Thawnga
15.5.2007
Source: He thu ziak hi tha ka tih em avangin Facebook Hualngo Group a tang ka lachhawng a ni e.
No comments:
Post a Comment