TUPAWH
PATHIAN HRIN CHUAN
Rev.Khamh
Tin Uk
Thuhma
Malaysia Mizo
Fellowship kum sawm piancham (Tin Jubilee) hmang theia a awm hi a dintu leh tun
dinhmun thleng thei tura kaihruaitu Pathian khawngaihna hnathawh a ni. Pathian
hming chu fakin awm rawh se. Din a nih achin tun thleng kum sawm hmel hmu thei
tura Pathian tiha thahnem ngai taka rawng lo bawltu kan rawngbawltu te, kan
hruaitute leh member zawng zawngte
hnenah pawh lawmthu awm rawh se. Lalpan MMC/F malsawmin veng zel rawh se.Tin
Jubilee Committee-in Jubilee hriat reng nan thupui (Article) ziak tura min
ngenna zahawm tak chu Lalpa rinchhanin ka pawm a, mahse Pathian thu bak ziah
tur dang ka hriat loh avangin tunlaia ka sermon thupui “Tupawh Pathian hrin chuan”
tih thupui ziak turin thutlukna ka siam ta a. Amaherawhchu thurin leh theology hawizawngin
chhuizau ka tum lo va, chhiartuten kawng khat talin Thlarau malsawmna an dawn
mial beiseia ziak ka ni zawk e.
A. PATHIAN HRIN NIH A TUL
Van kai tur chuan hmeichhe
hrin tawh mihring phawt chu Pathian hrin nih hmasat a tul. A chhan chi hnihin a
awm. Chungte chu:
1. Sual leh hremhmun hi mihring
pianken a nih avangin
Tisa lama mi thlahtu
Adama leh mize lama mi thlahtu Diabola avangin(Rom 5:12, John 8:44)rul thlah, thinurna
fa renga piang mihring tan Pathian fa nih theihna kawng awm chhun chu pian nawna
hi a ni. Mihring chu nu pum atang renga khawlohnaa din, suala pai (Sam 51:5),
sual ti tur leh a hun a lo thlen huna hremhmun kal tura lo piang (Jn.8:34-35)
kan nih tlat avangin kan pian hma, thil tha tih nachang leh thil sual tih
nachang kan hriat hma daih khan nihphung renga hremhmun faa piang kan lo ni(Efesi
2:3).
Chutianga kan lo
piang chu kan duhthlan a ni lo va, kan tihsual a ni hek lo. Chi inthlah
chhhawnna atanga kan pianken a ni tlat a. He nihphung hi mihring theihna tha
ber leh sang ber pawhin tihdanglam rual a ni lo. Sazu sangha chantir te, vawk
bawnga chantir tum te hi mihring tan thil tih chi a ni lo ang hian. Chutiang
nihtir tum chu mihring tan sanghawngsei hriau benga luhtir tum ang hlauh a ni(Mat
19:24). Sazu, sangha rilru pua, tui chhunga sangha ang taka nung leh khawsa thei
tur chuan sazu nihna atangin sangh nihnaah thlak danglam hmasat a tul ani. Chutiang
bawkin hmeichhe hrin tawh mihring phawt chu Diabolaa chhuak, rilru leh tisa
chakna anga nun bak thiam reng nei lo, Pathian thua nung ziktluak thei bawk hek
lo leh lawmna reng nei lo a ni a, Pathian thua nun hi a tih tur ni mai lovin, a
nunphung a lo nih zawk theih nan siam that(Repair) emaw tuaithar (Update) emaw ni
mai lovin, a nihphung hrim hrim thlak danglam a tul a ni. Chutianga nihphung
thlak danglam theihna kawng awm chhun chu piannawnlehna a ni. Piang nawn leh
tur chuan hrin nawn nih a tul a, hrin nawn ni tur chuan Pathian hrina awm ngei a
tul bawk a.
Isuan, “Tisaa
piang apiang tisa a ni ; Thlarauva piang apiang thlarau a ni,” a ti si
a(Jn.3:6). Tisaa piang apiang chu tisa mi a ni a, tisa mi chu tisa danin a nung
a, Pathian danin a awm lo va, awm pawh a awm thei bawk hek lo. Tisa dana awmte
chuan tisa lam thilte an duh thin a, Pathian an tilawm thei lo. Tisa duhzawng
chu Pathian dona a ni si a(Rom.8:5-8). Chutiang chu tung chhova kal mihring
pianzia a nih tlat avangin pian tharna(pian nawnna) hmanga thlak danglam ngai
vek kan ni.
2. Pian nawnna chauh hi Pathian fa
nih theihna leh hremhmun pumpelhna kawng awm chhun a nih avangin Isuan Juda sakhaw
hruaitu Nikodema hnenah, “Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a
che, mi tupawh an pianthar loh chuan Pathian ram an hmu thei lo vang,”
a ti a(John 3:3). Finis Jennings Dake-an ama ziak ‘Annotated Reference Bible’ Pg 166-ah, ‘Nikodema hi Juda sakhaw
zirtirtu (Rabbi), Sanhedrin member leh a hunlaia Jerusalem khawpuia mi hausaber
pathumte zinga pakhat a ni,’a ti. Sakhaw hruaitu leh zirtirtu a nih bakah mi
hausa tak a nih avangin vantlang mipuiin an zah a, Nikodema meuh vanram a kai
loh chuan tunge kai thei awm ang tia an rin hial a ni. Nimahsela nu pum atanga
vawi khat pian hi Pathian rama luh nan a rin nghal theih si lo. Rin nghal theih
cu nise Isuan sakhaw hruaitu ropui leh zahawm tak Nikodema hnenah chutiang chuan
a sawi dawn si lo.
Piannawnna (Pian
tharna or Siam thar lehna) loh chuan serhtan hi engmah a ni lo va, serhtan loh
pawh engmah a ni hek lo(Gal 6:15). Mihring pianpui felna leh thatna dan hian mihring
puite tan tangkaina leh sawtna tamtak nei ve mahse, piannawn/hrin nawnna loh
chuan kan hmawr bawkna tur chu hremhmun tho ani. Hremhmun hi bawhchhiatna
avangin nu pum atanga kan pianken a nih tlat avangin a pumpelhna leh Pathian
rama luh theihna kawng awm chhun chu sakhaw thurin leh felna dan zawm a ni lo
va, pian nawnna/pian tharna a ni zawk. Bawhchhe tawh Adama thlaha mi, hmeichhe
hrin nawn ni lovin (Hmeichhe hrin chu Diabola fa a ni a, Diabola fate chu
hremhmunah an kal ngei dawn a Mat.25:41) Pathian hrin ngei nih a tul a ni. Pathian
hrin chu Pathian fa a ni a, Pathian fate chu Thlarau danin an awm thin a,
Thlarau lam thilte an duh bawk thin(Rom.8:5-8). Tin, Pathian ram an luah bawk ang
(Mat. 25:34). Nu pum atanga kan vawi khat pianna chuan hremhmun a hawlhtlang
nghal a, mi fing ber leh mi tha berte pawh mi dangte ang bawkin an pian thar a
tul a ni. Chuvangin kan thiltha tih leh tih loh hi hremhmun pumpelhna emaw van
kaina emaw a ni lo va, kan pian thar leh thar loh hi a ni zawk.
B. PATHIAN HRIN NIH THEIHNA CHU
Pathian hrin nih
theihna kawng awm chhun chu rinna a ni. Amaherawhchu rinna nen thuhmun ni reng
si, a tlukpui tawngkam hran a hman hi Baibulah a awm nual a, kan sawitum a fiah
zawk beiseiin pahnih lek han tarlang dawn ta ila.
1. Lawm “Receive” (Jn.1:12)
Johana 1:12-ah “Nimahsela
amah lawm apiang chu, an hnenah Pathian fate nih theihna tur a pe, a hming
ringtute chu,”a ti a. Hetah hian ‘Ring-Believe’
tih aiin ‘Lawm-Receive’ a hmang a, tum
thuhmun an ni. Amplifed Bible chuan Mizo Baibula ‘Lawm’ a tih hi ‘Receive and
Welcome’ a ti nghe nghe a; a sawitum chu miin thilpek hlu tak min pekin lawm
taka kan lo dawnsawn ang chu a ni a. A dawngtu a awm chuan a petu pawh a awm thin
a ni. Chutiang bawkin Pathianin chatuan nunna kan neih theih nan thil azawnga thaber
a Fapa mal neih chhun min pe a (Jn 3:16,17), chu chu rinnain kan lo dawng/Receive
a, chu mi rual chuan Pathian fa duhtak ni turin hrin kan lo ni nghal reng mai a.
Pathian fa, roluahtu kan nih Thlarau Thianghlima chhinchhiahin kan lo awm nghal
ta bawk a (Efesi 1:13-14). Amaherawh chu keimahni inhriat dan leh duhdana hrin kan
ni lo va, min hringtu Pathian hriat dan leh duhdana hrin kan ni zawk a(Jk
1:18). Mi, chutianga hrina awmte chu Pathian thu chuan, “ Thisen hrin an ni lo va, tisa
duhzawnga hrin an ni hek lo, mipa duhzawng pawha hrin an ni hek lo, Pathian
hrin an ni zawk e,”a ti a ni (Jn 1:13). Pathian hrin ni tur chuan thiltih
emaw thu zawm emaw pawh phut kan ni lo va, Pathian thilthlawnpek Fapa mal neih
Isua Krista lo dawn (Receive) leh lo lawm (Welcome) a ni mai zawk. Ringtu nun bul
intanna chu pek a ni lo va, a thlawna min pek lo dawn a ni zawk a. Nang
chhiartu duhtak, tunah i dawng reng tawh a, a ro luahtu atan Pathianin a hring
tawh a che. Ring la, a hringtu che Pathian chu fak rawh.
Hindu leh
Budhist-hovin pian nawnna thurin hi an vuan nghet hle a. An rin dan erawhchu
Kristian thurin nen a inperhsan hle thung. Anni chuan, “Mihringin tun dam
chhunga a thiltih apiang hi nakin thih hnu nunnaah a seng leh tur chu a ni a. A
thiltih phu tawkin mihring emaw ramhuai chi khat khat emaw, ramsa emaw nungcha
chi khat khat emawah a lo piang nawn ngei dawn a ni,” tih hi an ring a. Tuna
mihring, ramsa leh nungcha ni mekte hi tunhma nuna an thiltih phu tawka lo
piang nawn lehah an ngai a. An thiltih thaber chuan thi leh mai tur mihringa lo
pian nawn hi a thlen sanna ber chu a ni a. Nimahsela keini ringtute chu Pathianin
kan thiltihte ngaihtuah lovin kan bawhchhiatna leh kan sualte avanga thlarau
lama thi kan lo nih lai khan kan thih aia thia tho leh ta zawk Krista Isuaah
chuan min tinung ta (Efesi 2:1, 5) tih Chanchin Tha rin avangin a chatuan
roluahtu atan Thutak lakah chuan min hring a. Chutichuan boral leh mai tur
mihring, ramhuai, ramsa leh nungcha emawa pian nawn fo tul lovin, a van khua
leh tuiah leh a fa duhtak ni turin vawi khatah chatuan atan min hring ta zawk
a.
Chu dinhmun chu
Pathian thu chuan, “Chi chhe thei lakah ni lovin, Pathian thu nung reng leh awm rengah
chuan chi chhe thei lo laka piang thar in ni zawk si a,”a tih ni(1Pet
1:23). Hatah hian Pathian thu chuan chi chhe thei lo, Pathian thu nung reng leh
awm rengah chuan hrin kan nih leh kan pian thar tawh thu min hriattir leh a.
Chutianga min hriattirtu Pathian thu hi a daw ngai lo va, ngaihngam taka pawm
mai tur a ni. Chu chu Pathian khawngaihna avanga kan nihna diktak a ni si a.
2. “Ring/Rin” (1Jn.5:1)
1 Jn.5:1-ah, “Tupawh
Isua hi Krista a ni tih ring chu Pathian hrin a ni,”a ti a. Isua hi
Krista (Min chhandamtu atan Pathian hriakthih) a ni tih rin mai hi Pathian hrin
kan nih theihna chu a ni a. Pian thar hi thiltih a ni lo va, rin avang chauhva
hmuh a nih avang hian a awlsam luatna lamah Setanan thikna avangin felna leh
thatna dan hmangin ringhlel turin min bum a ni ber e. Nimahsela kan thiltih tha
leh sual en lo vin, kan nih ang ang hian rin avangin Pathian hrin leh piang
thar kan lo ni ta si a. A Hming thianghlim chu fakin awm rawh se. Hremhmun fa
ni tura nu pum atanga kan lo pian lai reng kan hre lo va, chutiang bawkin Pathian
fa duhtak ni tura hrin kan nih lai kan hre bawk hek lo. Chanchin Tha-a hrilh
kan nih avanga hre ve chauh kan ni. Mihringa lo piang tur hian nu pumah thla
kua emaw chhung paiin kan awm a, Pathian faa lo piang tur erawh chuan Chanchin
Tha kan ngaihthlak a, kan rin rual khan mitkhap kar lekah hrin kan lo ni a, fa
nihna Thlarau pekin kan awm nghal a(Efe.1:13, Rom 8:16, 2Kor 5:5, Gal 3:5,
4:6-7). Chhiartu duhtak, chu chu Kristaa i nihna diktak chu a ni. Amen.
C. PATHIAN HRIN NIH CHHINCHHIAHNA
Pathian hrin, mi
piang thar kan nih leh nih loh heng chhinchhiahna chi thum a hnuaia tarlante
hmang hian mahni inenfiah theih a ni.
1. Khawvel a ngam zel (1Jn.5:4)
1 Jn.5:4-ah, “Pathian
hrin tawh phawt chuan khawvel a ngam zel si a; hei hi a ni, khawvel hneha
ngamna chu, kan rinna hi,”a ti a. Mi tupawh, mi fing emaw, mi mawl
emaw, mi chaklo leh mi hrisel lo emaw pawh, Pathian hrin tawh phawt chuan
khawvel hi a ngamin a hneh a ni. Ama theihna leh chaknaa hneh ni lovin rin
avanga Pathian hrin a nihna khan a ngam reng tawh zawk a. Hetah ‘khawvel’ a tih
hi Johana 3:16-a ‘Khawvel’ kha a ni lo va (Kha khawvel chu mi sual, bo hnu
mihringte sawina ani), he laia ‘Khawvel’ erawh chu, “Tisa chakna te, mit chakna te,
dam chhung ropuina lem te hi,”an ni a (1Jn.2:16). Heng thil chi thumte
hian khawvel leh a chhunga awm zawng zawngte hi a thunun a, mihring leh ramsate
nen lamin a thunun a. Khawvel leh a chhunga cheng mihring te leh thilnung
tinrengin kan chhiatpui mek a. Mimal leh chhungkua, kohhran leh khawtlang, ram
leh hnam te pawn kan chhiatpui mek bawk a.
Thlahtu hmasa Evi
pawn heng chakna dan chi thum hmanga rul bumna hi a lo tlukpui a: “…thing rah chu ei mi a ni (Tisa
chakna) tih leh, mit la tak (Mit
chakna) a ni tih leh, mi tifing
turin thing rah itawm tak (Dam chhung ropuina lem-Ropui chakna)
a ni tih a hriat chuan a rah thenkhat chu
a lo va, a ei ta a,” a ti a (Gen.3:6). Lalpa Isua Krista erawh chuan ni
sawmli leh zan sawmli chaw a nghei tum khan heng chi thumte hmanga Setana
thlemna chu a hneh a: “…heng lung hi
chhanga chang turin thu pe rawh (Tisa chakna),…bawkkhupin chibai mi
buk la heng zawng zawng hi ka pe vek ang che’ (Mit chakna),… ‘Pathian fa
i nih chuan tla thla rawh(Ropui chakna)…,” tiin (Mat 43-10). Chutichuan
Pathian hrin tawh phawt chuan heng chakna dan chi thumin a thunun mek khawvel
hi rinnain a ngam a, a hneh reng tawh a ni. Pathian hrin kan nih rual khan
khawvel hi a sual thuneihna zawng zawng nen kan kephah hnuaiah kan rapbet reng
tawh a. Hneh tura lo piang kan ni lo va, hnehtua lo piang kan ni zawk. Hnehtu
mai ni lo vin, min hmangaihtu Krista avang chuan ropui taka ngamtu kan ni (Rom
8:37). Chung chu Pathian hrin, mi piang tharte dinhmun ropui chu a ni. Khawvel
hi i ngam tawh a, i ngam zel fo vang.
Chu mi avang chuan
Pathian hrin tawhte chuan mahni awm chhunga khawvel chi thum lo lang thinte hi
hneh tawh sa an nih tih hriain kan khengbet fo tur a ni. Pathian thu chuan,
“Krista Isua mite chuan tisa chu, a sual ngaihtuahna leh a chaknate chawpin an
khengbet ta,”a ti si a (Gal 5:24). Kan khenbeh phal loh chuan, an puitlin hunah
min khengbet mualpho dawn si a. Ren suh la, khengbet zel rawh.
2. Thil a tisual reng lo (1Jn 3:9)
1 Johana 3:9-ah, “Tupawh
Pathian hrin chuan Pathian chi amahah a awm reng avangin thil a tisual thin lo;
Pathian hrin a nih avangin thil a tisual thei hek lo,” a ti a.
Hei hi Pathian hrin kan nih mihring lama chhinchhiahna pahnihna chu a ni. He
bung changah “Thil a tisual thin lo” tih leh “A tisual thei hek lo” tih hi
Baibul Version dang NIV, NLT leh Amplified Baibul te chuan, “A sual reng fo
lo-will not continue sinning” tih leh “A tisual reng thei lo-cannot keep
sinning” an ti a. An sawi tum chu Pathian hrin chuan sual hi nunphung nghet/ze
nghetah (Habitual sin) a nei thei lo tih hi. Tupawh Pathian hrin, piang thara
inngai siin, sual hi nunphunga a neih a, suala a chen reng chuan, Pathian hrin
a ni lo va, sawn a ni. Mi chutiang chuan dawt a sawi a, thutak pawh a zawm lo a
ni (1Jn 1:6). Chutiang bawkin, tupawhin, “Ka chhandamna a bo thei lo” tia suala
a chen reng (Habitual sin) chuan a sawi lai mekin a bo reng tawh. Tupawh
Pathian hrin chuan amahah Pathian chi (Pathian nunna) a awm reng avangin thil a
tisual reng thei lo a ni. Nunphunga neih sual (Habitual sin) hi piang thar lote
awmdan a ni a, thianghlimna leh Pathian lawmzawnga nun hi Pathian hrin (Piang
tharte) awmdan a ni thung. Tihpalh sual (Accidental sin) avang leh mahni
duhthua tisual(Intentional sin) avangin lo tlu pawh nise, Pathian hrin chuan
maha awm Nunna Thlarau avangin sual nawn leh zahthlak kakhawpin an sim thuai
mai thin. Sangha chu tlangah a awm rei thei lo ang hian Pathian hrin chu sualah
a cheng rei thei ngang lo a ni. Sangha nunphung leh lawmzawng chu tuia chen a
nih angin Pathian hrin, mi piang thar nunphung leh lawmzawng chu Pathian thua
nun a ni.
1 Johana 5:18-ah, “Pathian
hrin chuan thil a tisual reng lo tih kan hria e; Pathian Hrina khan amah chu a
hum reng a, mi sual chuan tawh pawh a tawk thei lo reng a ni,” a ti a(NIV.1Jn.5:18).
Pathian hrin mi piang tharin thil a tihsual reng theih lohna chhan chu amahah
Pathian Hrina (Isua Thlarau) khan a hum reng vang a ni. Chutianga ven a nih
tlat avangin a duh danin a khawsa thei lo va, a bo rei thei lo va, a bo hlen
thei bawk hek lo. Pathian hrin nih hi zawng a thlamuan thlak chiang a ni. Amen!
3. Felna a ti thin (1Jn.2:29)
1 Johana 2:29-ah, “…mi
tupawh felna ti chu ama hrin a ni tih kan hria e,”a ti a. Felna a tih
avanga Pathian hrin ni lovin Pathian hrin a nih avanga felna ti a ni zawk. Pathian hrin tawh phawt
tan chuan felna hi an tih tur a ni mai lo va, an nun a ni tawh zawk. Felna chu
Pathian thu zawm a ni a, chu chu Pathian duhzawng a ni bawk a (1 Sam 15:22-23,
Efe.5:8-10, 17).
Chuvangin Pathian
hrin chuan felna a ti thin a. Felna titu chu Lalpa duhzawng titu a ni a. Lalpa
duhzawng titu chu Lalpan a kalna turah a hruai thin a, anmahni a veng bawk
thin. Tlu mah sela, an tlu hlen lo vang: Lalpan a kutin a chelh reng si a (Sam
37:23-24). Pathian hrin chu a hringtu Pathian Thlarauvin a hruai thin. Pathian
Thlarau hruaia awm apiangte chu Pathian fate an ni si a (Rom.8:14). Chhandamna
bo thei lo thurin vuan siin, duh duha khawsa thei tlat site leh sual thununa
awm tlat site hi Pathian hrin tak tak an ni ngai lo. Mahni inbum an ni zawk.
Pathian hrin chu amahah venghimtu Thlarau Thianghlim a neih tlat avangin a duh
danin a khawsa thei lo. Pathian hrin nih hi zawng a thlamuan thlak a ni.
D. PATHIAN HRIN KAN NIH CHHAN
Kan thupuiin a sawi
tum chu ‘Eng atanah nge Pathianin min hrin?’ tih hi a ni. Pathian hrin kan nih
chhan ber chu:
1. A thisaimte hmahruaitu ang kan lo
nih theih nan (Jk.1:18)
Jakoba 1:18-ah, “A thilsiamte hmahruaitu ang kan lo nih
theih nan ama duhzawngin thutak lakah chuan min hring a ni,”a ti a. Genesis
bung khata thilsiam bulah khan Pathianin mihring hi thil zawng zawng a siam
zawh hnuah, a hnuhnung berah a siam chauh va. Chuvangin mihring hi Pathian
thilsaimte hmahruaitu kan ni thei lo. Lei veivuta a siamte zingah a tlu
hmasaber kan ni bawk a. Nimahsela, khawvel tawp huna van tharte leh lei thar, a
chhunga felna awmte nen a siam thar tur a thilsiamte lakah erawh chuan ringtute
hi a siam thar hmasa ber kan lo ni a. Chu mi zarah chuan tunah Pathian thilsiamte
hmahruaitu ang kan lo ni ta a ni. Chu mi atan chuan keimahni duhzawnga hrin ni
lovin, Ama duhzawngin thutak lakah chuan min lo hring ta a. Amen!
2. Beiseina nung hmu turin (1 Pet
1:3)
1 Petera 1:3-ah, “…Ani
chuan a khawngaihna nasa tak ang zelin, mitthi zing ata Isua Krista thawhlehna
avangin beiseina nung hmu turin min hring leh a…,”a ti a. Beiseina nung
hmu tura Pathian hrin kan nih thu Chanchin Thaa hrilh leh kan ni. Chu beiseina
nung chu Pathian hrin kan nih chhan pahnihna a ni. Chu beiseina nung chu: “Ro
chan chhe thei lo, bawlhhlawh kai lo, chuai thei lo, vana kan tana
khek...chhandamna, hun hnuhnunga lang tura peihsa…” a ni a (1 Pet 1:4).
Chung beiseina nung chu hmu turin rinna avangin Pathian thiltihtheihnaa ven kan
ni leh nghal a, a va han thlamuan thlak em! Lalpa hming chu fakin awm rawh se.
Amen.
Thutak laka ama
duhzawnga min hringtu Pathianin chhiartute malsawm rawh se. Amen.
=====================================================================
No comments:
Post a Comment